меридиан — (лат. meridianus жарым күндік, тал түс) 1) Географиялық (жер) меридиан, жер шарының полюстері арқылы экваторды тура көлденең кесіп өтетін сызық. Меридианның бірі шартты түрде бастапқы (бірінші, нөлдік) болып алынады да, одан бойлықтың шығысқа… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
магнитті азимут — (Магнитный азимут) берілген нүктенің меридиан жазықтығы бағытының және сағат тілімен 0 ден 360 о қа дейінгі магнитті меридианның солтүстік бағытынан есептелген мәліметтері бойынша құрала тын бұрыш … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
буссоль — (франц. boussole) магнитті меридиан мен қандай да бір затқа бағытталу аралығындағы көлденең бұрышты өлшеуге арналған геодезиялық аспап. Топогеодезиялық жұмыстарды жүргізу кезінде планшетті бағдарлау үшін және магниттік меңзердің өзгеруін… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
компас — (компас (морской компас); итал. compasso, compassare – адымдап өлшеу) бағытты бағдарлап, анықтауға арналған аспап. К. кеме және ұшақ жүргізуде, артиллерияда топографиялық, геодезиялық жұмыстарды жүргізу үшін, жергілікті жерде әскерлердің бағдар… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
теңіз компасы — (компас (морской компас); итал. compasso, compassare – адымдап өлшеу) бағытты бағдарлап, анықтауға арналған аспап. К. кеме және ұшақ жүргізуде, артиллерияда топографиялық, геодезиялық жұмыстарды жүргізу үшін, жергілікті жерде әскерлердің бағдар… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
курс, бағыт — (лат. cursus – жүгіру, қозғалыс) 1) ұшу аппаратының, кеменің жүріс жолы, қозғалысының бағыты меридианның солтүстік бағыты мен ұшу аппаратының көлденең жазықтықтағы сағат тілі бойынша градуспен өлшенетін (0 ден 360о қа дейін) бойлық осінің… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
азимут — (араб. ас сумут – жолдар, бағыттар) жер үсті заттарының, аспан денелерінің азимуты. Бақылау нүктесінің меридиан жазықтығы мен осы нүктеден өтетін тік жазықтық және бақылау объектісінің аралығындағы екі қырлы бұрыш. Бұрышты есептеп шығаратын… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
кеменің (ҰА) курсы — (Курс корабля ЛА) кеменің (ҰА) ілгерілеу бағыты меридианның солтүстік бағы ты мен кеменің диаметрлік жазықтығы тұмсық бөлігінің (ҰА ның бойлық осінің) проекциясының арасындағы горизонталь жазықтыққа қатысты бұрышы (0 ден 360o қа дейін сағат тілі… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
пеленг — (голл. peiling) 1) навигацияда бақылаушының меридиан жазықтығының және бақылау нүктесімен бақыланатын объектінің арасынан өтетін жазықтықтың арасындағы бұрыш. Бастапқы бағыты болып қабылданатын меридианның атына байланысты П. шынайы, магнитті… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу